PCI Express Nedir?
PCIe veya PCI-e olarak adlandırılan Peripheral Component Interconnect Express, eski nesil PCI, PCI-X ve AGP veri yolu standartlarını yerine koymak üzere geliştirilmiş yüksek hızlı bir seri bilgisayar genişletme veri yolu standartıdır. Bireysel bilgisayar sistemlerinde grafik kartları, sabit disk sürücüleri, ana bilgisayar adaptörleri, SSD‘ler, Wi-Fi ve Ethernet bağlantıları gibi çeşitli donanımlar için yaygın olarak kullanılan bir anakart arabirimidir.
PCIe, daha yüksek maksimum sistem veri yolu verimine, düşük G/Ç pin sayısına, küçük fiziksel boyuta, veri yolu cihazları için daha iyi performans ölçeklendirme yeteneğine, detaylı hata algılama ve raporlama mekanizmalarına (Gelişmiş Hata Raporlama, AER) sahiptir ve yerel çalışma sırasında değiştirilebilir işlevselliği destekler. PCIe’nin daha yeni revizyonları, donanım tarafından desteklenen G/Ç sanallaştırması gibi özellikleri içermektedir.
Teknik Detaylar
PCI Express (PCIe), bilgisayar sistemlerinde veri iletimi için kullanılan bir seri veri yolu standardıdır. PCIe, önceki PCI (Peripheral Component Interconnect) ve PCI-X (PCI Extended) standartlarının yerini almış, daha yüksek bant genişliği ve daha gelişmiş performans sağlamak üzere tasarlanmıştır.
- Topoloji:
- PCIe, noktadan noktaya seri bağlantılarla çalışan bir topolojiye dayanır. Her bir PCIe bağlantısı, bir cihazı ana bilgisayarın kök kompleksine bağlar ve ayrı bir seri bağlantı sağlar.
- Veri Hızları:
- PCIe’nin farklı versiyonları farklı veri hızlarını destekler. Genellikle “x1“, “x4“, “x8” ve “x16” gibi terimlerle ifade edilen bu hızlar, bir bağlantının aynı anda taşıyabileceği veri miktarını belirtir. Örneğin, PCIe 3.0 x16, teorik olarak her yönde 8 GT/s (gigatransfer/saniye) veri hızını destekler.
- Yükseltilebilirlik:
- PCIe, genişleyebilir ve yükseltilebilir bir standarttır. PCIe yuvaları, daha yeni PCIe sürümleri ile uyumlu olacak şekilde tasarlanmıştır, bu da gelecekteki teknolojik gelişmelere uyum sağlar.
- Veri İletimi ve Protokoller:
- PCIe, veri iletimini paket tabanlı bir protokol kullanarak gerçekleştirir. Her paket, veri, adres ve kontrol bilgilerini içerir. PCIe aynı zamanda çeşitli veri iletim katmanları (data link layer) ve fiziksel katmanları (physical layer) içerir.
* Lane: PCIe’deki her bir seri bağlantı hattına “lane” denir. PCIe bağlantıları genellikle x1, x4, x8 ve x16 olmak üzere farklı lane sayılarına sahiptir.
* Gen: PCIe’nin farklı sürümleri, “gen” adı verilen nesil seviyeleriyle belirtilir (örneğin, PCIe 3.0, PCIe 4.0).
PCI Express, modern bilgisayar sistemlerinde yüksek hızlı veri iletimi için temel bir bileşen olmuş ve geniş bir cihaz yelpazesiyle uyumlu bir arabirim sağlamıştır, bu da grafik kartları, depolama aygıtları, ağ kartları ve diğer genişleme kartları için yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır.
